การจัดประสบการณ์การศึกษาแบบเรียนรวมสำหรับเด็กปฐมวัย ครั้งที่ 12

บันทึกการเรียนครั้งที่ 12

วัน พุธ  ที่ 29  เดือน มีนาคม ปี 2560 เวลาเรียน 08:30 - 12:30น

ความรู้ที่ได้รับ

โปรแกรมการศึกษาเฉพาะบุคคล (Individualized Education Program)

แผน IEP

•  แผนการศึกษาที่ร่างขึ้น

•  เพื่อให้เด็กพิเศษแต่ละคนได้รับการสอน และการช่วยเหลือฟื้นฟูให้เหมาะสมกับความต้องการและความสามารถของเขา

•   ด้วยการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ของเด็ก

•  โดยระบุเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุดการใช้แผนและวิธีการวัดประเมินผลเด็ก

การเขียนแผน IEP

•   คัดแยกเด็กพิเศษ

•   ครูต้องรู้ว่าเด็กมีปัญหาอะไร

•  ประเมินพัฒนาการเด็กเป็นระยะ จะทำให้ทราบว่าจะต้องเริ่มช่วยเหลือเด็กจากจุดไหน ในทักษะใด

•  เด็กสามารถทำอะไรได้  / เด็กไม่สามารถทำอะไรได้

•  แล้วจึงเริ่มเขียนแผน IEP

IEPประกอบด้วย

•  ข้อมูลส่วนตัวของเด็ก

•  ระบุว่าเด็กมีความจำเป็นต้องได้รับบริการพิเศษอะไรบ้าง

•  การระบุความสามารถของเด็กในขณะปัจจุบัน

•  เป้าหมายระยะยาวประจำปี / ระยะสั้น

•  ระบุวัน เดือน ปี ที่เริ่มทำการสอน และคาดคะเนการสิ้นสุดของแผน

•  วิธีการประเมินผล

ประโยชน์ต่อเด็ก

•  ได้เรียนรู้ตามความสามารถของตน

•  ได้มีโอกาสพัฒนาตามศักยภาพของตน

•  ได้รับการศึกษาและฟื้นฟูอย่างต่อเนื่องและเหมาะสม

•  ถ้าเด็กเข้าเรียนในโรงเรียนจะไม่ถูกจัดเข้าชั้นเรียนเฉยๆ

ประโยชน์ต่อครู

•  เป็นแนวทางการจัดการเรียนการสอนที่ตรงกับความสามารถและความต้องการของเด็ก

•  เป็นแนวทางในการเลือกสื่อการสอนและวิธีการสอนให้เหมาะกับเด็ก

•  ปรับเปลี่ยนได้เมื่อความต้องการเปลี่ยนแปลงไป

•  เป็นแนวทางในการประเมินผลการเรียนและการเขียนรายงานพัฒนาการความก้าวหน้าของเด็ก

•   ตรวจสอบและประเมินได้เป็นระยะ

ประโยชน์ต่อผู้ปกครอง

•  ได้มีส่วนร่วมในการจัดทำแผนการเรียนรายบุคคล เพื่อให้เด็กได้พัฒนาความสามารถได้สูงสุดตามศักยภาพ

•  ทราบร่วมกับครูว่าจะฝึกลูกของตนอย่างไร

•  เกิดความร่วมมือในการพัฒนาเด็ก มีการติดต่อสื่อสารกันอย่างต่อเนื่อง และใกล้ชิดระหว่างบ้านกับโรงเรียน

ขั้นตอนการจัดทำแผนการศึกษารายบุคคล

  

   -การรวบรวมข้อมูล

.      รายงานทางการแพทย์

.     รายงานการประเมินด้านต่างๆ

.      บันทึกจากผู้ปกครอง ครู และผู้ที่เกี่ยวข้อง

-  -  การจัดทำแผน

•  ประชุมผู้ที่เกี่ยวข้อง

•   กำหนดจุดมุ่งหมายระยะยาวและระยะสั้น

•  กำหนดโปรแกรมและกิจกรรม

•  จะต้องได้รับการรับรองแผนการศึกษาเฉพาะบุคคลจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง

การกำหนดจุดมุ่งหมาย

•                  ระยะยาว

•                  ระยะสั้น

จุดมุ่งหมายระยะยาว

•                  กำหนดให้ชัดเจน แม้จะกว้าง

–   น้องนุ่นช่วยเหลือตนเองได้

–   น้องดาวร่วมมือกับผู้อื่นได้ดีขึ้น

–   น้องริวเข้ากับเพื่อนคนอื่นๆได้

จุดมุ่งหมายระยะสั้น

•                  ตั้งให้อยู่ภายใต้จุดมุ่งหมายหลัก

•                  เป็นพฤติกรรมที่เด็กสามารถทำได้ในระยะ2-3 วัน หรือ2-3สัปดาห์

•                  จะสอนใคร

•                  พฤติกรรมอะไร

•                  เมื่อไหร่ ที่ไหน (ที่พฤติกรรมนั้นจะเกิด)

•                  พฤติกรรมนั้นต้องดีขนาดไหน

•                  ใคร                                

•                  อะไร                                       

•                  เมื่อไหร่ / ที่ไหน              

ดีขนาดไหน  

-  -   การใช้แผน

.      เมื่อแผนเสร็จสมบูรณ์ ครูจะนำไปใช้โดยจะใช้แผนระยะสั้น

.     นำมาทำเป็นจุดประสงค์เชิงพฤติกรรม

.      แยกย่อยขั้นตอนการสอนให้เหมาะกับเด็ก

.     จัดเตรียมสื่อและจัดกิจกรรมการเรียนการสอน

.      ต้องมีการสังเกตเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเด็กและความสามารถ โดยคำนึงถึง

.        ขั้นตอนพัฒนาการของเด็กปกติ

.      ตัวชี้วัดพื้นฐานที่เกี่ยวกับปัญหาของพัฒนาการเด็ก

.      อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมของเด็กและผู้ใหญ่ที่มีผลต่อการแสดงออกของเด็ก

4  - การประเมินผล

.      โดยทั่วไปจะประเมินภาคเรียนละครั้ง หรือย่อยกว่านั้น

.     ควรมีการกำหนดวิธีการประเมิน และเกณฑ์วัดผล

** การประเมินในแต่ละทักษะหรือแต่ละกิจกรรม อาจใช้วิธีวัดและกำหนดเกณฑ์แตกต่างกัน**

ตัวอย่างการสังเกตพฤติกรรมเด็ก

กิจกรรมมือของฉัน

ลายมือข้างซ้าย

ได้เวลาตามหารายมือของเจ้าของรูปแล้ว

กิจกรรมวงกลมหลากสี

วงกลมของฉัน

ครูอธิบายความหมายของสีและขนาดของวงกลม

ทุกคนออกมาติดวงกลมของตนเอง

ต้นไม้ของห้องเรา

การนำความรู้ไปประยุกต์ใช้

- ความเข้าใจถึงปัญหาของเด็กและสามารถจัดทำแผนการสอนเพื่อให้เด็กพิเศษแต่ละคนได้รับการสอน และการช่วยเหลือฟื้นฟูอย่างเหมาะสมกับความต้องการและความสามารถของเขา ด้วยการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ของเด็ก

ผลการประเมิน

การประเมินตนเอง

- เข้าเรียนตรงเวลาและตั้งใจเรียน
- ร่วมกิจกรรมต่างๆอย่างมีความสุข

การประเมินเพื่อน

- เพื่อนๆให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรมต่างๆกันเป็นอย่างดีทำให้การเรียนสนุก

การประเมินอาจารย์
- อาจารย์เข้าสอนตรงเวลา
- อาจารย์มีกิจกรรมใหม่ๆมาสอนประกอบการเรียนการสอนทำให้เวลาเรียนสนุกและได้ข้อคิดที่ดี

การจัดประสบการณ์การศึกษาแบบเรียนรวมสำหรับเด็กปฐมวัย ครั้งที่ 11

บันทึกการเรียนครั้งที่ 11

วัน พุธ  ที่ 22  เดือน มีนาคม ปี 2560 เวลาเรียน 08:30 - 12:30น

ความรู้ที่ได้รับ

การส่งเสริมพัฒนาการและการปรับพฤติกรรม

เด็กปฐมวัยที่มีความต้องการพิเศษ

•                  เพื่อให้เด็กสามารถช่วยเหลือตนเองได้ในชีวิตประจำวัน

•                  ใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้ใกล้เคียงกับคนปกติมากที่สุด 

•                  เน้นการดูแลแบบองค์รวม (Holistic Approach)

1.      การฟื้นฟูสมรรถภาพทางการศึกษา

-         เพิ่มทักษะพื้นฐานด้านสังคม การสื่อสาร และทักษะทางความคิด

-         เกิดผลดีในระยะยาว

-          เน้นการเตรียมความพร้อมเพื่อให้เด็กสามารถใช้ในชีวิตประจำวันจริงๆแทนการฝึกแต่เพียงทักษะทางวิชาการ

-          แผนการจัดการศึกษาเฉพาะบุคคล(Individualized Education Program; IEP)

-          โรงเรียนการศึกษาพิเศษเฉพาะทาง โรงเรียนเรียนร่วม ห้องเรียนคู่ขนาน

2.การฟื้นฟูสมรรถภาพทางสังคม

•                  การฝึกฝนทักษะในชีวิตประจำวัน (Activity of Daily Living Training)

•                  การฝึกฝนทักษะสังคม (Social Skill Training)

•                  การสอนเรื่องราวทางสังคม (Social Story)

2.     การบำบัดทางเลือก

•                  การสื่อความหมายทดแทน (AAC)

•                  ศิลปกรรมบำบัด (Art Therapy)

•                  ดนตรีบำบัด (Music Therapy)

•                  การฝังเข็ม (Acupuncture)

•                  การบำบัดด้วยสัตว์ (Animal Therapy)

การสื่อความหมายทดแทน 

•                  การรับรู้ผ่านการมอง (Visual Strategies)

•                    โปรแกรมแลกเปลี่ยนภาพเพื่อการสื่อสาร (Picture Exchange Communication System; PECS)

•                  เครื่องโอภา (Communication Devices)

•                  โปรแกรมปราศรัย

บทบาทของครู

•                  ตำแหน่งการนั่งของเด็กไม่ควรให้นั่งติดหน้าต่างหรือประตู

•                  ให้เด็กนั่งแถวหน้าสุดใกล้โต๊ะครู

•                  จัดให้เด็กนั่งติดกับนักเรียนที่ไม่ค่อยเล่น ไม่ค่อยคุยในระหว่างเรียน

•                  ให้เด็กมีกิจกรรม เปลี่ยนอิริยาบถบ้าง

การส่งเสริมทักษะต่างๆของเด็กพิเศษ

1.      ทักษะทางสังคม

•                  เด็กพิเศษที่ขาดทักษะทางสังคม ไม่ได้มีสาเหตุมาจากการพ่อแม่

•                  การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดีไม่ได้เป็นเครื่องรับประกันว่าเด็กจะมีพัฒนาการต่างๆอย่างมีความสุข

กิจกรรมการเล่น

•                  การเล่นเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อการเรียนรู้ทักษะทางสังคม

•                  เด็กจะสนใจกันเองโดยอาศัยการเล่นเป็นสื่อ

•                  ในช่วงแรกๆ เด็กจะไม่มองเด็กคนอื่นเป็นเพื่อน  แต่เป็นอะไรบางอย่างที่น่าสำรวจ สัมผัส ผลัก ดึง

ยุทธศาสตร์การสอน

•                  เด็กพิเศษหลายๆคนไม่รู้วิธีเล่น  ไม่รู้ว่าจะเล่นอย่างไร

•                  ครูเริ่มต้นจากการสังเกตเด็กแต่ละคนอย่างเป็นระบบ

•                  จะบอกได้ว่าเด็กมีทักษะการเล่นแบบใดบ้าง

•                  ครูจดบันทึก

•                  ทำแผน IEP

การกระตุ้นการเลียนแบบและการเอาอย่าง

•                  วางแผนกิจกรรมการเล่นไว้หลายๆอย่าง

•                  คำนึงถึงเด็กทุกๆคน

•                  ให้เด็กเล่นเป็นกลุ่มเล็กๆ 2-4คน

•                  เด็กปกติทำหน้าที่เหมือน “ครู” ให้เด็กพิเศษ

ครูปฏิบัติอย่างไรขณะเด็กเล่น

•                  อยู่ใกล้ๆ และเฝ้ามองอย่างสนใจ

•                  ยิ้มและพยักหน้าให้ ถ้าเด็กหันมาหาครู

•                  ไม่ชมเชยหรือสนใจเด็กมากเกินไป

•                  เอาวัสดุอุปกรณ์มาเพิ่ม เพื่อยืดเวลาการเล่น

•                  ให้ความคิดเห็นที่เป็นแรงเสริม

การให้แรงเสริมทางสังคมในบริบทที่เด็กเล่น

•                  ครูพูดชักชวนให้เด็กร่วมเล่นกับเพื่อน

•                  ทำโดย “การพูดนำของครู”

ช่วยเด็กทุกคนให้รู้กฎเกณฑ์

•                  ไม่ง่ายสำหรับเด็กพิเศษ

•                  การให้โอกาสเด็ก

•                  เด็กพิเศษต้องเรียนรู้สิทธิต่างๆเหมือนเพื่อนในห้อง

•                  ครูต้องไม่ใช้ความบกพร่องของเด็กพิเศษเป็นเครื่องต่อรอง

2.     ทักษะภาษา

การวัดความสามารถทางภาษา

•                  เข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นพูดไหม

•                  ตอบสนองเมื่อมีคนพูดด้วยไหม

•                  ถามหาสิ่งต่างๆไหม

•                  บอกเล่าเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นไหม

•                  ใช้คำศัพท์ของตัวเองกับเด็กคนอื่นไหม

การออกเสียงผิด / พูดไม่ชัด

•                  การพูดตกหล่น

•                  การใช้เสียงหนึ่งแทนอีกเสียง

•                  ติดอ่าง

การปฏิบัติของครูและผู้ใหญ่

•                  ไม่สนใจการพูดซ้ำหรือการออกเสียงไม่ชัด

•                  ห้ามบอกเด็กว่า  “พูดช้าๆ”   “ตามสบาย”   “คิดก่อนพูด”

•                  อย่าขัดจังหวะขณะเด็กพูด

•                  อย่าเปลี่ยนการใช้มือข้างที่ถนัดของเด็ก

•                  ไม่เปรียบเทียบการพูดของเด็กกับเด็กคนอื่น

•                  เด็กที่พูดไม่ชัดอาจเกี่ยวข้องกับการได้ยิน

ทักษะพื้นฐานทางภาษา

•                  ทักษะการรับรู้ภาษา

•                  การแสดงออกทางภาษา

•                  การสื่อความหมายโดยไม่ใช้คำพูด

    ความรับผิดชอบของครูปฐมวัย

•                  การรับรู้ภาษามาก่อนการแสดงออกทางภาษา

•                  ภาษาที่ไม่ใช่คำพูดมาก่อนภาษาพูด  

•                  ให้เวลาเด็กได้พูด

•                  คอยให้เด็กตอบ (ชี้แนะหากจำเป็น)

•                  เป็นผู้ฟังที่ดีและโตต้อบอย่างฉับไว (ครูไม่พูดมากเกินไป)

•                  เด็กไม่ได้เรียนรู้ภาษาจากการฟังเพียงอย่างเดียว

•                  ให้เด็กทำกิจกรรมกลุ่ม เด็กพิเศษได้มีแบบอย่างจากเพื่อน

•                  กระตุ้นให้เด็กบอกความต้องการของตนเอง (ครูไม่คาดการณ์ล่วงหน้า)

•                  เน้นวิธีการสื่อความหมายมากกว่าการพูด

•                  ใช้คำถามปลายเปิด

•                  เด็กพิเศษรับรู้มากเท่าไหร่ ยิ่งพูดได้มากเท่านั้น

•                  ร่วมกิจกรรมกับเด็ก

3.     ทักษะการช่วยเหลือตนเอง

เรียนรู้การดำรงชีวิตโดยอิสระให้มากที่สุด
การกินอยู่
การเข้าห้องน้ำ
การแต่งตัว
กิจวัตรต่างๆในชีวิตประจำวัน

การสร้างความอิสระ

•                  เด็กอยากช่วยเหลือตนเอง

•                  อยากทำงานตามความสามารถ

•                  เด็กเลียนแบบการช่วยเหลือตนเองจากเพื่อน เด็กที่โตกว่า และผู้ใหญ่

ความสำเร็จเป็นสิ่งสำคัญ

•                  การได้ทำด้วยตนเอง

•                  เชื่อมั่นในตนเอง

•                  เรียนรู้ความรู้สึกที่ดี

หัดให้เด็กทำเอง

•                  ไม่ช่วยเหลือเกินความจำเป็น (ใจแข็ง)

•                  ผู้ใหญ่มักทำสิ่งต่างๆให้เด็กมากเกินไป

•                  ทำให้แม้กระทั่งสิ่งที่เด็กสามารถทำได้เองหากให้เวลาเขาทำ

•                  “ หนูทำช้า ”  “ หนูยังทำไม่ได้ ”

จะช่วยเมื่อไหร่

•                  เด็กก็มีบางวันที่ไม่อยากทำอะไร , หงุดหงิด , เบื่อ , ไม่ค่อยสบาย

•                  หลายครั้งเด็กจะขอความช่วยเหลือในสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปแล้ว

•                  เด็กรู้สึกว่ายังมีผู้ใหญ่ที่พึ่งได้ แต่ต้องได้รับความช่วยเหลือเฉพาะสิ่งที่เด็กต้องการ

•                  มักช่วยเด็กในช่วงกิจกรรม

ลำดับขั้นในการช่วยเหลือตนเอง

•                  แบ่งทักษะการช่วยเหลือตนเองออกเป็นขั้นย่อยๆ

•                  เรียงลำดับตามขั้นตอน

การเข้าส้วม

•                  เข้าไปในห้องส้วม

•                  ดึงกางเกงลงมา

•                  ก้าวขึ้นไปนั่งบนส้วม

•                  ปัสสาวะหรืออุจจาระ

•                  ใช้กระดาษชำระเช็ดก้น

•                  ทิ้งกระดาษชำระในตะกร้า

•                  กดชักโครกหรือตักน้ำราด

•                  ดึงกางเกงขึ้น

•                  ล้างมือ

•                  เช็ดมือ

•                  เดินออกจากห้องส้วม

สรุป

•                  ครูต้องพยายามให้เด็กทำสิ่งต่างๆด้วยตนเอง

•                  ย่อยงานแต่ละอย่างเป็นขั้นๆ

•                  ความสำเร็จขั้นเล็กๆนำไปสู่ความสำเร็จทั้งมวล

•                  ช่วยให้เด็กมีความมั่นใจในตนเอง

•                  เด็กพึ่งตนเองได้ รู้สึกเป็นอิสระ

4.     ทักษะพื้นฐานทางการเรียน

เป้าหมาย

•                  การช่วยให้เด็กแต่ละคนเรียนรู้ได้ 

•                  มีความรู้สึกดีต่อตนเอง

•                  เด็กรู้สึกว่า “ฉันทำได้”

•                  พัฒนาความกระตือรือร้น อยากรู้อยากเห็น

•                  อยากสำรวจ อยากทดลอง

ช่วงความสนใจ

•                  ต้องมีก่อนการเรียนรู้อื่นๆ

•                  จดจ่อต่อกิจกรรมในช่วงเวลาหนึ่งได้นานพอสมควร

การเลียนแบบ

การทำตามคำสั่ง คำแนะนำ

•                  เด็กได้ยินสิ่งที่ครูพูดชัดหรือไม่

•                  เด็กเข้าใจคำศัพท์ที่ครูใช้หรือไม่

•                  คำสั่งยุ่งยากซับซ้อนไปหรือไม่

การรับรู้ การเคลื่อนไหว

•                  ได้ยิน เห็น สัมผัส ลิ้มรส กลิ่น

•                  ตอบสนองอย่างเหมาะสม

การควบคุมกล้ามเนื้อเล็ก

•                  การกรอกน้ำ ตวงน้ำ

•                  ต่อบล็อก

•                  ศิลปะ

•                  มุมบ้าน

•                  ช่วยเหลือตนเอง

ตัวอย่างอุปกรณ์สำหรับเด็กพิเศษ

•                  ลูกปัดไม้ขนาดใหญ่

•                  รูปต่อที่มีจำนวนชิ้นไม่มาก

ความจำ

•                  จากการสนทนา

•                  เมื่อเช้าหนูทานอะไร

•                  แกงจืดที่เรากินใส่อะไรบ้าง

•                  จำตัวละครในนิทาน

•                  จำชื่อครู เพื่อน

•                  เล่นเกมทายของที่หายไป

การวางแผนการเตรียมพื้นฐานทางวิชาการ

•                  จัดกลุ่มเด็ก

•                  เริ่มต้นเรียนรู้โดยใช้ช่วงเวลาสั้นๆ

•                  ให้งานเด็กแต่ละคนอย่างชัดเจนว่าต้องทำที่ไหน

•                  ติดชื่อเด็กตามที่นั่ง

•                  ใช้อุปกรณ์ที่เด็กคุ้นเคย

•                  ใช้อุปกรณ์ที่เด็กคุ้นเคย

•                  บันทึกว่าเด็กชอบอะไรที่สุด

•                  รู้ว่าเมื่อไหร่จะเปลี่ยนงาน

•                  มีอุปกรณ์ไว้สับเปลี่ยนใกล้มือ

•                  เตรียมทุกอย่างให้พร้อมก่อนเด็กมาถึง

•                  พูดในทางที่ดี

•                  จัดกิจกรรมให้เด็กได้เคลื่อนไหว

•                  ทำบทเรียนให้สนุก

กิจกรรมในห้องเรียน

ตัวอย่างภาษาภาพ

ตัวอย่างการพาเด็กพิเศษให้เข้ามาเล่นร่วมกับเพื่อนคนอื่น

ตัวแทนนักศึกษาออกไปสาธิตการสอนน้องใส่รองเท้า

การนำความรู้ไปประยุกต์ใช้
- วิธีการดูแลและส่งเสริมพัฒนาการของเด็กที่มีความต้องการพิเศษให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้และสามารถช่วยเหลือตนเองในงานง่ายๆได้

ผลการประเมิน

การประเมินตนเอง

- เข้าเรียนตรงเวลา 
- ตั้งใจเรียน

การประเมินเพื่อน

- เพื่อนๆตั้งใจเรียนและให้ความร่วมมือในการเรียนการสอน

การประเมินอาจารย์
- อาจารย์เข้าสอนตรงเวลา
- อาจารย์มีการสาธิตวิธีการสอนเด็กพิเศษทำให้สามารถเข้าใจถึงการให้ความช่วยเหลือเด็กกลุ่มนี้มากขึ้น